ارزیابی کاربرد بنومیل به عنوان قارچ کش در حفاظت آثار کاغذی

بخش قابل توجهی از تاریخ و فرهنگ بشر به صورت اسناد و آثار هنری کاغذی ثبت شده¬است. این مسأله لزوم حفاظت از این آثار را ایجاب می¬کند. تخریب بیولوژیک، ناشی از فعالیت قارچ¬ها یکی از مهم¬ترین عوامل تخریب مواد آلی به ویژه آثار کاغذی به شمار می¬رود. به منظور پیشگیری یا متوقف کردن تخریب بیولوژیکی ایجاد شده توسط قارچ¬ها در حفاظت آثار کاغذی، طیف وسیعی از روش¬های مبارزه با قارچ به کارگرفته شده¬است. این روش¬ها کنترل شرایط محیط، استفاده از مواد شیمیایی و روش¬های فیزیکی را شامل می¬شوند. مواد شیمیایی به کار رفته در حفاظت و مرمت، در بیشتر موارد از بین قارچ‏کش¬های رایج در کشاورزی،پزشکی و داروسازی انتخاب شده¬اند. بیشتر مواد به کار رفته یا کارآیی مطلوبی در حذف عامل قارچی نشان نداده و یا تاثیرات تخریبی زیادی در ساختار کاغذ ایجاد می¬کنند. بنومیل، قارچ‏کشی با فعالیت انتخابی، از گروه بنزیمیدازول¬هاست که بیشتر در کشاورزی مورد استفاده قرارگرفته¬است. در این پژوهش تاثیر ضدقارچی بنومیل بر مهار رشد چهار جدایه قارچی آسپرژیلوس نایجر، آسپرژیلوس ترئوس، پنیسیلیوم و کلادوسپوریوم، جداسازی شده از کاغذهای موجود در سه مجموعه خصوصی در شهر اصفهان مورد بررسی قرارگرفت و حداقل غلظت بازدارندگی بنومیل برای هریک تعیین شد. به منظور ارزیابی تأثیرات تخریبی بنومیل بر ویژگی¬های بصری و ساختاری کاغذ، ابتدا نمونه¬های کاغذ فیلتر پیرسازی شده و در دو گروه آلوده به قارچ و آلوده نشده آماده شدند. برای آلوده کردن کاغذها از قارچی که بیشترین مقاومت نسبت به بنومیل را داشت (آسپرژیلوس نایجر) استفاده شد. نمونه¬های هر دو گروه در سه دسته شاهد، کنترل و تیمار آماده شدند. برای تیمار نمونه¬ها از حداقل غلظت بازدارندگی مربوط به مقاوم¬ترین قارچ استفاده شد. در مرحله بعدی، جهت ارزیابی تاثیرات بلند مدت بنومیل بر ویژگی¬های بصری و ساختاری کاغذ، نمونه¬های تیمار شده، شاهد و کنترل تحت پیرسازی تسریعی قرار گرفت. پس از پیرسازی تغییرات رنگ، غلظت یون هیدروژن، مقاومت کششی و طیف مادون قرمز تبدیل فوریه در نمونه¬های تیمار شده، کنترل و شاهد بررسی و نتایج مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت. یافته¬ها نشان می¬دهد که تیمار بنومیل در مقایسه با نمونه¬های شاهد در رنگ و ویژگی¬های طیفی کاغذ تغییر محسوسی ایجاد نکرده¬است. در مقدار ph کاغذهای تیمار شده تفاوت محسوسی با نمونه¬های شاهد و کنترل مشاهده نشد. میزان مقاومت کششی در کاغذهای آلوده به قارچ برای نمونه¬های تیمار شده با بنومیل نسبت به شاهد و کنترل بیشتر بوده و برای کاغذهای آلوده نشده در یک سطح دیده می‏شود. نتایج طیف سنجی مادن قرمز نیز نشان ¬می¬دهد که پس از پیرسازی تفاوت قابل ملاحظه¬ای در نوارهای جذبی اصلی سلولز بین نمونه¬های شاهد، کنترل و تیمار دیده نمی¬شود. می¬توان گفت که غلظت ppm100 بنومیل در اتانول، در بازه زمانی مورد بررسی در کاغذ مورد مطالعه آسیب بصری و ساختاری ایجاد نکرده¬است. بنومیل پس از بررسی¬های بیشتر در صورت عدم تاثیر نامطلوب بر سایر مواد موجود در آثار کاغذی می¬تواند به عنوان گزینه مناسب در مبارزه با آلودگی قارچی در آثار کاغذی در نظر گرفته¬شود.